In de week dat in het nieuws kwam dat bijna de helft van de bijstandontvangers niet wil of kan werken kwam wethouder Ben Blonk met de mededeling dat bijstandontvangers in Schagen verplicht vrijwilligerswerk moeten gaan doen. Toeval of niet, beide berichten slaan op dezelfde groep mensen. Het ene bericht doet vermoeden dat bijstandsmensen aardslui zijn en het andere bericht lijkt het eerste te bevestigen: die luiheid zullen wij ze even afleren.
Dat mensen werkloos zijn geraakt ligt vaak aan reorganisaties en bezuinigingen en niet omdat ze niet goed functioneerden. Vergeten wordt te zeggen dat bijstandsontvangers al een lange periode van werkloosheid achter de rug hebben van 3 tot vijf jaar of nog langer, waarin ze hun vingers blauw tikten aan sollicitatiebrieven en de ene afwijzing na de andere te verstouwen kregen of helemaal geen reactie ontvingen of een briefje met de mededeling dat ze niet in het profiel pasten. Of anders gezegd de leeftijd vormt een belemmering.
Na drie jaar in de WW gezeten te hebben en drie jaar in de bijstand, dan is het niet zo gek dat de lust tot werken afneemt. Mensen gaan denken dat ze niets meer waard zijn; ze voelen zich buitengesloten, kansloos en ongewenst, kortom er is wel iets aan de hand. Het is daarom goed dat de gemeente probeert deze mensen te interesseren voor vrijwilligerswerk.
Voorlopig gaat het om veertig tot zestig bijstandsgerechtigden. Activeren noemt men dit in bestuurlijk jargon. Tegelijkertijd moet men geen valse illusies wekken dat door vrijwilligerswerk een betaalde baan in het verschiet ligt. Dat is onzin. Het gevaar bestaat dat ze nog verder in de put geraken en zelfhaat gaan krijgen.
Wat niet deugt is om vrijwilligerswerk verplicht te stellen. Het klinkt als dwangarbeid met een glimlach. Vrijwilligerswerk doe je met je hart en niet omdat het moet. Wat je krijgt is dat men vrijwilligerswerk gaat doen om te voorkomen dat de uitkering wordt gekort of tijdelijk wordt gestopt. Activering zonder motivatie wordt voortmodderen zonder zin en doel.
Overigens staat het vrijwilligerswerk ( de zogenaamde tegenprestatie) los van de arbeidsplicht en het reïntegratietraject. Het is niet bedoeld als reïntegratie-instrument. De gemeente moet goed letten op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Zomaar iemand vrijwilligerswerk opleggen mag niet. En vaak is een medische keuring nodig. Het stelselmatig mensen dwingen voorheen betaald werk onbetaald te laten verrichten is uit den boze.
Wethouder Blonk gaat de wijkteams inschakelen om de mensen in de bijstand aan een klus te helpen in de buitenruimte zoals het groenonderhoud. Voor dit doel gaan de wijkteams een inventarisatie maken welke klussen de voorkeur hebben. Maar het lijkt me van belang eerst te onderzoeken naar welk vrijwilligerswerk iemands voorkeur uitgaat.
Daarbij komt dat veel mensen in de bijstand al vrijwilligerswerk doen? Bijvoorbeeld bij het kringloopbedrijf Rataplan. Wat vaak beter kan is begeleiding en een beetje meer sturing. Het is aan de leden van de wijkteams om dit te doen. Niet als boeman, maar als coach.
Zoals gezegd speelt de leeftijd een grote rol bij het krijgen van een betaalde baan. Vorige maand zaten volgens een opgave van de gemeente in Schagen 141 mensen langer dan 5 jaar in de bijstand. Hiervan 15 personen onder de 39 jaar, 34 personen tussen 39 en 49 jaar, 50 personen tussen 49 en 59 jaar en 42 tussen 59 en 64 jaar. Dit is ongeveer 25% van alle uitkeringsgerechtigden. Van de totale bijstandspopulatie ontvangt ongeveer 5% tussen de 5 en 10 jaar een bijstandsuitkering, 6% tussen de 10 en 15 jaar en 5% langer dan 15 jaar.
Cijfers liegen niet. Er zullen mensen zijn die moeten leren leven met een leven zonder baan. De oplaaiende discussie over het basisinkomen wijst in de richting dat een baanloos leven niet meer als negatief wordt beschouwd. Dwang is nooit goed. Net als de verplichting om te blijven solliciteren terwijl voor de persoon geen reële kans is op betaald werk. Ik zou tegen de gemeente willen zeggen: handel naar bevinden van zaken en houdt de roede thuis. Uitgebluste mensen blus je niet met dwang.
Geen opmerkingen :
Een reactie posten