'Geen gezeik, niemand meer arm'

Derk Jan Eppink, gespecialiseerd in Nederlands recht, internationaal recht en politieke wetenschappen, schrijft in De Volkskrant van 11 mei 2016: “Helicoptergeld is sluipend gif. Welvaartcreatie ontstaat uit werk, gebaseerd op goed onderwijs, innovatie, ondernemerschap, open markten en prikkels tot prestatie.” In zijn column ‘ECB wil ‘geen gezeik iedereen rijk’ zet Eppink zich af tegen de plannen om de 960 miljard euro’s die de Europese Centrale Bank nu jaarlijks in de bodemloze put van de financiële sector cq. ‘het grote geld’ laat verdwijnen, rechtstreeks op de rekening van de 336 miljoen burgers in de eurozone te laten komen. Dit zou een directe injectie betekenen van € 2.857 per burger om daarmee de koopkracht en de consumptie te vergroten.

Eppink vindt het maar niks. Echte welvaart komt voort uit inkomen door werk. Hij vergeet er echter bij te vermelden dat als gevolg van het desastreuze neo-liberale beleid van de afgelopen decennia de kwalitatieve werkgelegenheid in Nederland sterk is teruggelopen. En dat komt vooral doordat de multinationals geen –kwalitatieve- werkgelegenheid in Nederland creëren en het MKB daartoe niet meer in staat is. Goed onderwijs, innovatie en ondernemerschap staan op gespannen voet met de huidige economische situatie in dit land. De groei van het Bruto Binnenlands Product (BBP) tussen 2000 en 2015 bedroeg € 230 miljard. Deze groei is niet – althans zeker niet in voldoende mate- besteed aan goed onderwijs, innovatie en bevorderen van het ondernemerschap. Het gevolg hiervan is dat de grootste economische sectoren in Nederland de overheid en de zorg (22% van het netto BBP) en handel, vervoer en horeca (20% van het netto BBP) zijn. De industrie draagt 11% bij aan het BBP.

De uitholling van de economische infrastructuur heeft tot gevolg dat overheid en zorg de grootste werkgevers zijn, een duidelijk bewijs dat de economische infrastructuur van Nederland is uitgehold. De inkomens hebben zich in samenhang hiermee niet gunstig ontwikkeld. Omdat wel de druk van woonlasten, zorg en premies groter is geworden en de indirecte belastingen - in het bijzonder de btw en accijnzen - een prijsverhogend effect hebben, is de reële koopkracht voor heel veel Nederlandse gezinnen zo matig, dat zelfs het voorzien in de primaire levensbehoeftes onder druk komt te staan.

De helft van de Nederlandse huishoudens (gemiddeld bestaan die uit 2,2 personen) heeft een bruto inkomen van € 40.800 of minder per jaar. Hiervan blijft na premies voor AOW, ANW, Wlz, Pensioen, Zorgverzekering en (netto) loonheffing € 24.900 over. Aan motorrijtuigenbelasting, autoverzekering, benzineaccijns, eigen premie zorgverzekering, eigen bijdrage voor de zorg, gemeentebelasting en waterschapsbelasting betaalt een ‘gemiddeld’ huishouden € 6.500 en aan woonlasten met een hypotheek van € 200.000 plus energiekosten € 11.500 per jaar. Voor voeding, kleding, schoenen, ontspanning en cultuur, auto, niet door de zorgverzekering gedekte uitgaven, contributies, vakanties, telefoon enz. is er -slechts- € 600 per maand beschikbaar. Reken maar uit hoeveel dit huishouden tekort komt voor een materieel menswaardig bestaan. Dan moet daarbij ook nog in aanmerking worden genomen dat een huishouden met € 40.800 aan de bovenkant van de helft met het laagste inkomen zit. Ondanks huur en zorgtoeslag hebben de inkomens beneden € 34.000 het nog moeilijker. De onderste 25% huishoudens met de laagste inkomens moeten met huur- en zorgtoeslag zien rond te komen van € 470 euro of minder ‘vrij’ besteedbaar inkomen.

Als de helft van de Nederlandse gezinnen zou worden geholpen met helicoptergeld, dan zouden deze huishoudens gemiddeld € 2.857 x 2,2 gedeeld door 12 = € 523 per maand méér te besteden hebben. Dat is goed voor de moraal, het voorkomt sociale spanningen en ook heel wat lijden meneer Eppink.

Als dan de 10% Nederlandse huishoudens, die hun vermogen exclusief -de overwaarde op- de eigen woning, alleen al in 2014 zagen toenemen met € 52 miljard tot totaal € 552 miljard (74% van het totale financiële vermogen), hun verworven rijkdom zouden investeren in goed onderwijs, innovatie vooral ten behoeve van het MKB en bevorderen van het ondernemerschap in Nederland, dan zou die noodzakelijke inkomenssubsidie waarschijnlijk na een aantal jaren kunnen verdwijnen. Niemand houdt ervan om te moeten bedelen meneer Eppink, maar nood breekt wet. En de meeste mensen hebben echt geen 'prikkels tot prestatie' nodig als hun leven niet constant wordt gedomineerd door geldzorgen en als er werk is dat niet slechts wordt gedaan omdat 'je geld nodig hebt'.

Ik ben voor helicoptergeld voor alle gezinnen in de eurolanden die tekort komen voor een menswaardig materieel bestaan en ik ben ervoor dat de rijken hun verantwoordelijkheid gaan nemen voor de minder rijk bedeelde medemens door te investeren in de vernieuwing en versterking van de Nederlandse economie zonder primair naar het financiële rendement te kijken.

© Ad Broere