 |
| Een man zit thuis in zijn appartement in Rome. Italië is enkele weken geleden al begonnen met het verzamelen van telecomdata om te zien of de lockdown werkt. |
De Europese Commissie is van plan om de telecomdata van miljoenen Europeanen op te vragen bij telecombedrijven die aangeven bereid zijn de data te delen.Daarmee wil Brussel meer zicht houden en krijgen op de verspreiding van het coronavirus in heel Europa.Experts waarschuwen dat de privacy in het geding kan komen en wijzen op het risico dat na de crisis de tijdelijke maatregelen moeilijker terug te draaien zijn.
De Europese Commissie wil dat de grote Europese telecombedrijven data van hun gebruikers gaan aanleveren in verband met de strijd tegen het coronavirus. Het gaat om een maatregel die alleen in bijzondere omstandigheden toegestaan is en die volgens deskundigen flinke risico's met zich meebrengt voor de privacy.
Thierry Breton, Europees commissaris voor de interne markt, heeft het dataplan dinsdag aangekondigd. Maandag heeft hij in een videoconferentie gesproken met de ceo's van de grote Europese telecombedrijven. Daarbij heeft hij hen gevraagd om de zogenoemde metadata van hun mobiele klanten aan te leveren. Bij metadata gaat het niet om de inhoud van de gesprekken, maar wel om alle andere data, zoals de locatie.
Mobiliteitspatronen
Breton wil die gegevens gebruiken om 'mobiliteitspatronen te analyseren', en dan met name de invloed van beperkingen op de mobiliteit van mensen en dus de risico's van besmetting, zo licht zijn woordvoerder toe. Massaal wandelen aan het strand kan snel opgespoord worden met deze data. De woordvoerder legt er de nadruk dat de data het niet mogelijk maken om individuele gebruikers te identificeren.
Italië is enkele weken geleden al begonnen met het verzamelen van telecomdata om te zien of de lockdown werkt. De overheid houdt mensenstromen in de gaten en gebruikt de data in sommige gevallen voor een contactverbod.
KPN en VodafoneZiggo laten weten dat de Nederlandse overheid hen nog niet benaderd heeft voor het delen van data. Maar ze zijn wel bereid om mee te werken als de overheid met een verzoek komt. 'Wij zijn nu aan het bekijken of de Nederlandse overheid er behoefte aan heeft en hoe wij dat, binnen de geldende privacywetgeving, eventueel zouden kunnen faciliteren', zegt een KPN-woordvoerder. De ceo's van de Nederlandse telecombedrijven waren niet betrokken bij de videoconferentie met Breton op maandag.
Risico's
De Brusselse privacywaakhond EDPS heeft al naar het plan van Breton gekeken. Volgens een woordvoerder gaat het om anonieme, geaggregeerde gegevens die niet tot personen te herleiden zouden zijn. 'Maar we houden de vinger aan de pols', voegt hij eraan toe. De Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zegt in een schriftelijke verklaring nog geen concrete verzoeken voor het delen van telecomdata te hebben gekregen.
Privacydeskundigen zien ondanks de nadruk die de Commissie legt op de anonimiteit van de data toch forse risico's. Axel Arnbak, advocaat bij De Brauw: 'De Commissie houdt het bekende verhaal: het gaat niet om de inhoud, maar alleen om de metadata. Het probleem is alleen dat metadata meer zeggen dan de inhoud.' Hij legt uit dat via deze data voortdurend duidelijk is waar iemand zich bevindt. 'Het is meestal kinderspel om de metadata te linken aan een individueel persoon.'
Het verzamelen van data kan bovendien gecombineerd worden met een app. In China wordt op dit moment massaal gebruik gemaakt van een app die ook medische gegevens verzamelt. De app stuurt een alert als mensen met een coronabesmetting of een verdenking daarvan in de buurt zijn.
Nee, tenzij
Volgens Arnbak staat de Europese wetgeving het verzamelen van telecomdata in principe niet toe. 'Het is nee, tenzij. Uitzonderingen zijn aan strenge voorwaarden gebonden en moeten echt bijdragen aan de bestrijding van de crisis.' Volgens hem bestaat bij overheden de neiging om in crisistijden vergaande 'surveillance-maatregelen' te nemen. 'Vaak met de beste bedoelingen, maar na afloop van de crisis worden de maatregelen niet meer teruggedraaid.'
Privacydeskundige Rob van Eijk van denktank FPF waarschuwt net als Arnbak voor doorschieten. 'Het spreekwoordelijke nood breekt wet ligt voor de hand. Maar we moeten er wel voor zorgen dat het om tijdelijke maatregelen gaat en dat we ons beperken tot wat nodig is.'
bron: FD
Geen opmerkingen :
Een reactie posten