Kunnen mannen en vrouwen zonder meer vrienden zijn?

Vriendschap tussen mannen en vrouwen, zonder seks. Voor de meeste millennials is het de normaalste zaak ter wereld. Maar wie verloofd is, staat er erg sceptisch tegenover, zo blijkt uit recent onderzoek.

'Het stoort me dat een hechte vriendschap tussen een man en een vrouw altijd als verdacht wordt beschouwd. Wie niet gelooft in vriendschap met iemand van het andere geslacht doet zichzelf tekort.' Filosofe Alicja Gescinska zei het onlangs in De Standaard, waar ze werd geïnterviewd met schrijver Stefan Hertmans. Die laatste gaf haar toch niet helemaal gelijk. Zo'n vriendschap kan volgens hem snel 'omslaan naar een ander soort aantrekking.

En als een van de twee verliefd is, ontstaat een machtsverhouding. Degene die niet verliefd is, heeft de macht. Dan wordt vriendschap zeer moeilijk.' Vraag het op café, en de meerderheid zal akkoord gaan met Hertmans. Het is een cliché zo oud als de straat, of toch minstens zo oud als de romcom When Harry Met Sally. Daarin zegt Harry dat 'mannen en vrouwen geen vrienden kunnen zijn omdat het seksgedeelte altijd in de weg staat'. Sally spreekt hem tegen, want ze heeft naar eigen zeggen veel mannelijke vrienden. Dat kan best zijn, riposteert Harry, maar die willen volgens hem allemaal seks met haar.

Wetenschappelijk valt dat argument moeilijk hard te maken. Maar over de gevoelens die we koesteren rond zulke vriendschappen, werd onlangs wel onderzoek verricht. Amerikaanse wetenschappers interviewden 346 personen tussen 18 en 64 jaar die een heteroseksuele relatie hadden (gehad) met een partner die ook een beste vriend(in) had van het andere geslacht. Hoe zij naar die vriendschap keken, verschilde enorm van hun relatiestatus. Mensen die op het moment van het interview alweer single waren, of actief in het datingcircuit, stonden er vrij positief tegenover. Ook wie al getrouwd was met de partner in kwestie, kon daar best mee leven. Maar gemiddeld gezien vormde zo'n vriendschap de grootste struikelblok voor verloofden. Logisch, vindt relatiedeskundige Rika Ponnet. 'Singles zijn het gewend om veel intieme en minder intieme contacten te hebben met mannen en vrouwen. Maar als je een romantisch engagement aangaat - door jezelf bijvoorbeeld te verloven - dan wordt die tolerantie kleiner. Als de vriendschap al jaren bestaat, valt de jaloezie meestal nog mee. Maar als je verloofde ineens een nieuwe hechte vriendschap uitbouwt met iemand van het andere geslacht, is het logisch dat je je zorgen maakt. Ik ken weinig mensen die dat niet zouden doen.'

Spanningsveld
Vriendschappen tussen mannen en vrouwen zijn een vrij recent fenomeen, vertelt Ponnet. 'Tot enkele decennia geleden had je in de meeste delen van onze samenleving nog een strikte segregatie tussen mannen en vrouwen. Denk maar aan gescheiden scholen voor jongens en meisjes. Vaak konden mannen en vrouwen pas een intens contact krijgen zodra ze verloofd waren. In sommige culturen zie je dat vandaag trouwens nog. Het zijn dan ook vooral de oudere generaties die het moeilijk hebben met vriendschap tussen mannen en vrouwen. Jongeren voelen het spanningsveld veel minder, omdat zij constant met het andere geslacht worden geconfronteerd. Op zich hoeft met zo'n vriendschap niets mis te zijn. Wel integendeel: heel wat mensen verwachten te veel van hun partner - hij of zij moet goed zijn in bed, goed kunnen praten, goed gezelschap zijn op café, graag reizen, enzovoort. Terwijl een goede vriendschap perfect kan zijn om eens je hart te luchten, ook over je relatie. Maar daarover moet je met je partner wel op één lijn staan. Sommige koppels voelen zich pas verbonden als ze een soort symbiose zijn geworden en alles samen delen. Terwijl anderen veel meer gesteld zijn op hun vrijheid.'

Het is natuurlijk even slikken als je partner ineens een paar avonden per week op café gaat om diepe gesprekken te voeren met een gloednieuwe beste vriend(in). Zeker als die stukken knapper (of jonger) is dan jezelf. Al schuilt in dat fysieke niet eens het grootste gevaar, aldus nog Ponnet. 'Als je partner ineens intense vriendschappen begint te ontplooien, kan dat wijzen op een gemis. Zo'n vriendschap vervult misschien behoeften die in jullie relatie ontbreken. Diepe gesprekken bijvoorbeeld, of gewoon eens onnozel doen. Dat kan leiden tot jaloezie, en niet geheel onterecht. Dat is namelijk een beschermingsreactie: je wilt opnieuw op de eerste plaats komen voor je partner. Hoe je met die jaloezie omgaat, is cruciaal. Als je bezitterig en aanvallend reageert, zal het eerder contraproductief werken. Een goed en open gesprek is een beter idee.' Of kijk samen naar When Harry Met Sally: een vrijblijvende tip.

Bron; Knack