Onderscheid mannen- en vrouwenbrein klopt niet

Er bestaat niet zoiets als een mannen- of vrouwenbrein. Elk brein is een volstrekt uniek mozaïek van kenmerken die in meerdere of mindere mate vrouwelijk of mannelijk zijn. 'We moeten stoppen met termen als vrouwelijke en mannelijke hersenen', zegt de Israëlische neuro- en gedragswetenschapper Daphna Joel. 'Er zijn niet slechts twee vormen. Als het om de hersenen gaat is er sprake van veelvormigheid.'

De studie waarop Joel zich baseert, Het mozaïek van het menselijk brein, wordt dinsdag gepubliceerd in het tijdschrift PNAS. Neurowetenschappers publiceren regelmatig over verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke bovenkamers. Zo zouden vrouwen een grotere hippocampus hebben dan mannen - met als resultaat een beter langetermijngeheugen. Bij mannen zou de pariëtale cortex groter zijn, cruciaal voor het ruimtelijk inzicht. Daardoor is de indruk gewekt dat sekseverschillen vastliggen in het brein. 'Ten onrechte', vindt de Israëlische onderzoekster. 'Een grote hippocampus is zeldzaam. Als hij zich voordoet, is de eigenaar iets vaker een vrouw dan een man.' En zo nuanceert zij ook alle andere breinverschillen tussen de seksen.

De norm is dus niet het verschil tussen
mannen en vrouwen maar de enorme
verschillen tussen individuen

Genadeslag
De norm is dus niet het verschil tussen mannen en vrouwen maar de enorme verschillen tussen individuen

Volgens Joel kun je alleen van een typisch mannen- of vrouwenbrein spreken als iemand op álle of vrijwel alle hersengebieden ofwel de meest vrouwelijke ofwel de meest mannelijke variant onder het schedeldak heeft. Daarom keek ze bij 1.450 proefpersonen via verschillende MRI-technieken naar onder meer de witte stof, grijze stof, de bedrading en de dikte van de hersenschors. Slechts een heel kleine minderheid van 1 tot 4 procent van de deelnemers heeft een brein waarvan álle onderdelen de meest vrouwelijke of juist de meest mannelijke variant hebben. De norm is dus niet het verschil tussen mannen en vrouwen maar de enorme verschillen tussen individuen.

Dat is volgens de onderzoekers de genadeslag voor de klassieke theorie dat er zoiets bestaat als een schaal met aan beide uitersten puur mannelijke en vrouwelijke hersenkenmerken. Ieder mens zou daarop zijn eigen positie innemen. Volgens Joel klopt dat niet. Elk brein laat een volstrekt unieke combinatie zien.

Dat is volgens de onderzoekers de genadeslag voor de klassieke theorie dat er zoiets bestaat als een schaal met aan beide uitersten puur mannelijke en vrouwelijke hersenkenmerken. Ieder mens zou daarop zijn eigen positie innemen. Volgens Joel klopt dat niet. Elk brein laat een volstrekt unieke combinatie zien.

Zelfs eeneiige tweelingen komen met
verschillende breinen ter wereld

Karakteristieken

Dick Swaab, hersenonderzoeker
De Nederlandse hersenonderzoeker Dick Swaab steunt de conclusies van de PNAS-studie. 'Deze studie laat maar weer eens zien dat de verschillen tussen mannen en vrouwenhersenen niet zwart-wit zijn. Vergeet niet: zelfs eeneiige tweelingen komen met verschillende breinen ter wereld.'

In zijn boek Wij zijn ons brein benadrukt Swaab dat het kinderbrein is voorgeprogrammeerd op de voorkeur voor speelgoed, poppen of auto's. Maar dat staat volgens hem niet haaks op de bevinding dat er geen vrouwelijke of mannelijke hersenen zijn. 'Op het niveau van de groep bestaan er wel karakteristieken.'


Neurowetenschapper Nienke van Atteveldt, auteur van het boek Kijken in het brein stemt ook in met de conclusies van de studie. 'Op groepsniveau zie je wel verschillen tussen mannen en vrouwen, maar de verschillen tussen mannen onderling zijn gemiddeld net zo groot als die tussen de seksen. Anders gezegd: 'Mannen zijn gemiddeld langer dan vrouwen, maar iemand van 1 meter 80 hoeft natuurlijk geen man te zijn.'

BRON: Volkskrant