Aan de Zuid-Amerikaanse kant van het continent, op het schiereiland aan Antarctica, lopen die gletsjers nu 'vast' op een reeks gigantische, drijvende ijsvlaktes. De afgelopen decennia begonnen die een voor een af te brokkelen: in 1995 de ijsvlakte Larsen A, zo groot als Noord-Holland, en in 2002 de ijsvlakte Larsen B, ongeveer zo groot als Zuid-Holland.
Nu is het, nog dichter bij het vasteland, hommeles op Larsen C. Een vlakte van 5.000 vierkante kilometer en 350 meter dik is haast van de plaat losgescheurd. 'Dat hij gaat afbreken, is zeker', zegt glacioloog aan de Universiteit Utrecht Peter Kuipers Munneke. 'We weten alleen niet wanneer.'Barst in ijsplaat
Rond de jaarwisseling bleek een barst in de ijsplaat die experts al jaren volgen in een paar weken tijd opeens zo'n achttien kilometer verder gescheurd. Nog een kilometer of twintig, en het gevaarte komt los. 'Wat het deze keer echt anders maakt', vertelt Kuipers Munneke, 'is dat dit stuk waarschijnlijk als één geheel afbreekt, terwijl Larsen B in duizenden ijsschotsen uiteen viel.' Het drijvende ijseiland zal dan met de zeestroming worden meegevoerd naar de Zuidelijke Oceaan, tussen Afrika en Zuid-Amerika. 'Een kerkhof voor ijsschotsen', zegt Kuipers Munneke, waar hij langzaam zal verdwijnen. 'Dat kan tien, twintig jaar duren.'
De vraag is wat er gebeurt met de achterliggende ijsvlakte, een beijsde baai groter dan Nederland. IJsplaat Larsen B viel in 2002 in stukken uiteen nadat er een rand afbrak. Larsen C lijkt stabieler. 'Of er een kettingreactie op gang komt, daar durft geen glacioloog op te wedden', vertelt Kuipers Munneke. Het verschil is dat op Larsen B smeltwaterrivieren ontstonden die de ijsplaat instabiel maakten. Larsen C ligt in een droger gebied en is bedekt met een metersdikke sneeuwlaag, die als een spons kan werken.
De vraag is wat er gebeurt met de achterliggende ijsvlakte, een beijsde baai groter dan Nederland. IJsplaat Larsen B viel in 2002 in stukken uiteen nadat er een rand afbrak. Larsen C lijkt stabieler. 'Of er een kettingreactie op gang komt, daar durft geen glacioloog op te wedden', vertelt Kuipers Munneke. Het verschil is dat op Larsen B smeltwaterrivieren ontstonden die de ijsplaat instabiel maakten. Larsen C ligt in een droger gebied en is bedekt met een metersdikke sneeuwlaag, die als een spons kan werken.
Zeespiegel
De dooiende kusten van Antarctica dragen nu ongeveer een halve millimeter per jaar bij aan de zeespiegelstijging; het gebied rond de Larsen-ijsplaten is goed voor ongeveer 0,15 millimeter. Maar waar de ijsvlaktes verdwijnen, stromen de gletsjers van het Antarctische vasteland twee tot drie keer sneller naar zee, zodat dat aandeel hoger wordt.
Hoewel ijsplaten altijd afbrokkelen twijfelen experts niet dat het huidige tempo te maken heeft met de opwarming van de aarde. Het schiereiland ligt in een gebied waar de opwarming harder gaat, en de Larsen-platen liggen ook nog eens aan de lijzijde van een gebergte waarlangs föhnwinden waaien. 'Meer energie in het gebied zorgt voor meer dooi,' zegt Kuipers Munneke.
Hoewel ijsplaten altijd afbrokkelen twijfelen experts niet dat het huidige tempo te maken heeft met de opwarming van de aarde. Het schiereiland ligt in een gebied waar de opwarming harder gaat, en de Larsen-platen liggen ook nog eens aan de lijzijde van een gebergte waarlangs föhnwinden waaien. 'Meer energie in het gebied zorgt voor meer dooi,' zegt Kuipers Munneke.
Geen opmerkingen :
Een reactie posten