Eindelijk bewezen: wie goed kijkt, kan slecht luisteren

Hoort die man of vrouw achter de krant werkelijk niet dat je iets vraagt? En moet je soms wel drie keer roepen dat het eten klaar is om je kinderen van hun Xbox los te weken?

Niet meteen boos worden. De kans is groot dat ze werkelijk niets hebben gehoord. Een taak die veel visuele aandacht opeist, maakt ons tijdelijk doof voor wat er in de omgeving gebeurt. Dat hebben onderzoekers van het University College Londen voor het eerst aangetoond.

Dat mensen 'tijdelijk doof' kunnen zijn als ze zich concentreren op een andere taak, is een belangrijk gegeven in bijvoorbeeld de luchtvaart. Onderzoek naar piloten in vluchtsimulators laat zien dat ze geregeld kleinere alarmsignalen missen als ze ingespannen bezig zijn het vliegtuig door een virtuele storm te loodsen. De vraag die de wetenschap verdeelde was of die geluiden domweg niet worden opgepikt door het brein of dat we ons er niet bewust van worden.

Wie naar een filmpje van een basketbalwedstrijd
kijkt met de opdracht de doelpunten te tellen,
ziet vaak niet dat er een
gorilla tussen de sporters in loopt

Deze nieuwe studie, die vandaag wordt gepubliceerd in het Journal of Neuroscience, laat zien dat het brein echt minder geluiden oppikt als het bezig is met een moeilijke visuele taak. De proefpersonen zaten achter een computer en moesten knoppen indrukken als ze bepaalde letters herkenden die tussen andere letters in zweefden. Tegelijkertijd kregen ze geluiden te horen die niet bij de taak hoorden. Hun hoofd zat in een scanner die breinactiviteit in kaart brengt.

De respons in het brein op de geluiden wordt minder naarmate de visuele taak moeilijker wordt. Dat geldt zowel voor het onderkennen van het geluid als het verwerken ervan tot een bewuste ervaring. De hersenen hebben slechts beperkte capaciteit om zintuiglijke informatie te verwerken en ruilen daarom tussen de hersengebieden die visuele informatie (visuele cortex) en auditieve informatie (auditieve cortex) verwerken.

Eerder werd al bekend dat er zoiets als 'tijdelijke blindheid' bestaat. Wie naar een filmpje van een basketbalwedstrijd kijkt met de opdracht de doelpunten te tellen, ziet vaak niet dat er een gorilla tussen de sporters in loopt. Nieuw is nu volgens de onderzoekers dat een moeilijk visuele taak ook gevolgen heeft voor de waarneming van geluid.

Helemaal nieuw is dat niet, nuanceert de Nijmeegse neurowetenschapper Harold Bekkering, niet betrokken bij het onderzoek. Interessant vindt hij vooral de manier waarop de studie laat zien dat de allereerste respons van het brein op geluid afneemt naarmate proefpersonen moeilijker taken krijgen. 'Helaas hebben de proefpersonen alleen irrelevante geluiden te horen gekregen. Ik ben juist benieuwd wat er gebeurt als je belangrijke geluiden laat horen die er echt toe doen.'

BRON: Volkskrant